مترجم نوشته
کمتر کسی است که درباره گیاه خواری چیزی به گوشش نخورده باشد. درباره گیاه خواری مطالب مختلف و گاه متناقضی منتشر شده است و مخالفان و موافقان گیاه خواری هر کدام توجیهاتی برای خود دارند. با این حال مثل بسیاری از مسائل حیطه پزشکی اظهار نظر مطلق درباره این موضوع اشتباه است. در این مطلب قصد داریم این موضوع را از منظر طب قدیم بررسی کرده و نظر حکما را جویا شویم.
داستان دو مریض واقعی که گیاه خواری را در پیش گرفته بودند.
بیمار انسولینی:
چند سال قبل بیماری داشتم مبتلا به دیابت و اضافه وزن شدید؛ تا جایی که به سختی می توانست راه برود و با کمترین حرکت تنفس های تند و حالت خفگی پیدا می کرد. این بیمار صبح و عصر بیش از 200 واحد انسولین دریافت می کرد ولی همچنان قند خونش تحت کنترل نبود. وزن حدود 120 کیلویی اش هم مزید بر علت شده بود. روزی بالاخره خسته شد و خودش را از بخش ترخیص کرد و رفت.
از او خبر نداشتم تا حدود یک سال بعد که در یک مراسم دیدم که مردی چابک به سمت من آمد و سلام کرد. داستان گیاه خواری و خام خواری اش در یک سال گذشته را تعریف کرد. او با این ترفند توانسته بود هم وزنش را به خوبی کاهش دهد، هم این که انسولین را کنار بگذارد و صرفا با تغذیه و ورزش قند خونش را تحت کنترل درآورد. بسیار راضی بود و به من هم کارتهایی داد برای دادن به بیمارانی که این روش را برای آنان مفید می دانم.
بیمار کولیت اولسروز:
چند وقت پیش بیماری داشتم مبتلا به کولیت اولسروز. بیمار یک جوان 30 ساله نحیف و شکننده بود که تحلیل عضلانی به وضوح در چهره اش مشهود بود و رنگ گچی اش نشان می داد که کم خونی شدیدی دارد. این بیمار از یک طرف خونریزی گوارشی داشت و از سوی دیگر خودخواسته روی آورده بود به گیاه خواری و خام خواری بر اساس نوشته های کتاب یک نویسنده مجهول.
حاصل این رفتار شده بود کاهش وزن 20 کیلوگرمی در یک فرد لاغر، تحلیل عضلات بدون تغییر قابل قبول در وضعیت گوارشی، کم خونی و ضعف شدید جسمی.
انواع غذاها در طب سنتی
در طب قدیم خوراکی هایی که نقش غذایی داشته اند به 3 دسته تقسیم می شدند:
- غذای مطلق
- غذای دوایی
- دوای غذایی
غذای مطلق غذایی است که تقریبا تمام آن جذب شده و قابلیت تبدیل به بافتها و ذخایر غذایی را داشته باشد و تغییری در مزاج ایجاد نکند.
غذای دوایی و دوای غذایی خوراکی هایی هستند که گرچه قسمتی از آنها به عنوان غذا جذب شده و ماده اولیه بافتها و ذخایر غذایی قرار می گیرد، ولی بخشی از آنها جذب نشده یا در صورت جذب شدن قابلیت تبدیل ندارد و در بدن ایجاد تغییرات مزاجی می کند. به تعبیری این دو گروه علاوه بر غذارسانی اثر دارویی نیز دارند. البته غذاهای دوایی اثر دارویی کمتری نسبت به دواهای غذایی دارند.
اکثر میوه ها و خوراکی های گیاهی یا از دسته غذاهای دوایی هستند یا از دسته دوای غذایی. پس گیاه خواری و مداومت در خوردن این خوراکی ها منجر به تغییرات مزاجی و خروج از حالت اعتدال می گردد.
گیاه خواری و نظر حکیمان طب سنتی
حکیم ابن سینا در کتاب قانون ذکر می کند که کسی که قصد دارد سلامتی خود را حفظ کند باید سعی کند غذاهای اصلی او از دسته غذاهای مطلق باشد یعنی گوشت ها (به ویژه گوشت گوسفند و گوساله کوچک و بزغاله)، نان گندم بی آفت و خوراکی هایی که مزه آنها شیرینی ملایمی در دهان ایجاد می کند. چرا که گیاه خواری و غذاهای دوایی و دواهای غذایی کیفیت مایعات خارج سلولی را تحت تاثیر قرار داده و آن را از حالت طبیعی و عادی خارج می سازند.
از میان میوه ها نیز میوه هایی که بیشترین مشابهت را به غذاهای مطلق دارند انجیر، انگور رسیده و شیرین و خرما هستند. البته مداومت بر مصرف خرما در شهرهایی که خرماخیز نیستند توصیه نمی شود.
از سوی دیگر خوراکی های مختلف بسته به این که از چه منشأی باشند، باید مراحلی را طی کنند تا تبدیل به بافت های بدن گردند. این مسیر در خوراکی های حیوانی به جهت مشابهت بافت های آن ها با بافت های انسانی سریع تر صورت می گیرد، ولی در خوراکی های گیاهی این مسیر طولانی تر است لذا انرژی بیشتری در این مسیر صرف می گرد.
نتیجه:
از نظر حکیمان طب سنتی، گیاه خواری و مصرف خوراکی هایی که غذای مطلق نیستند باید به قصد اصلاح عوارض ناشی از بدخوری، معالجه بیماری ها، اصلاح طعم و عوارض ترکیبات غذایی مصرف شوند. گیاهخواری در طب سنتی به صورت یک عادت و رویه معمول به دلیل این که می تواند تغییرات مزاجی ایجاد کند و بدن را از حالت تعادل خارج کند، توصیه نشده است.
همان طور که مطالعات بالینی نیز نشان داده اند اگر گیاه خواری به صورت صحیح و برای فرد مناسب تجویز گردد، می تواند باعث بهبود بیماری شود، ولی انتخاب اشتباه می تواند به شدت او را در معرض خطر قرار دهد. گیاه خواری باید دوره ای مشخص و مسیری معین داشته باشد و تحت پایش یک پزشک دلسوز انجام گیرد.
نویسنده: دکتر محمد علی زارعیان
[…] بیشتر بخوانید: آیا گیاه خواری درمان همه بیماری ها است؟ […]